Rak jajnika

przez | 2 października, 2015

Jajniki, każdy wielkości migdała, leżą po obu stronach macicy i produkują komórki jajowe oraz żeńskie hormony płciowe. Zdarza się, że w jajnikach dochodzi do nieprawidłowych zmian. Nie musi to być rak, lecz na przykład torbiel wypełniona płynem. Torbiel taka to guz łagodny – nierakowy, zdarzający się w 3 na 4 przypadki guza jajnika. Nie można jednak zapominać, że rak jajnika występuje u jednej na kilkadziesiąt kobiet. Rak ten może się ujawniać w każdym wieku, występuje nawet u małych dziewczynek, ale najczęściej chorują kobiety w okresie menopauzy.

Gdyby możliwe było wykrycie raka jajnika w jego wczesnym stadium, więcej kobiet miałoby szansę na wyleczenie. Jednak tak jak i w innych przypadkach raka, jego rozwój rozpoczyna się i trwa już na długo przed wystąpieniem objawów i postawieniem diagnozy. Znaczenie wczesnego wykrywania jest oczywiste. Kobiety, u których wcześnie rozpoznano chorobę, mają 88% szans na przeżycie dalszych 5 lat. Późniejsze rozpoznanie to tylko 40% szans na przeżycie 5 lat.

Rak jajnika występuje w większości u kobiet nie-mających obciążenia rodzinnego tą chorobą. Stwierdzono jednak, że prawdopodobieństwo zachorowania wzrasta, gdy u matki lub siostry występował już kiedyś rak jajnika, rak sutka albo rak trzonu macicy. Ryzyko jest tym większe, im bliższe jest pokrewieństwo pomiędzy daną kobietą a osobą chorującą na raka któregoś z wymienionych narządów. Kobiety mające jedno dziecko lub niemające dzieci, te, które rodzą pierwszy raz po 30. roku życia, oraz mające trudności z zajściem w ciążę, są bardziej narażone na zachorowanie na raka jajnika. Kobiety, które mają kilkoro dzieci, karmią piersią lub biorą doustne środki antykoncepcyjne, znajdują się w grupie nieco mniejszego ryzyka. Może się to także wiązać ze zmniejszoną częstotliwością owulacji. Badania wykazują, że ryzyko wzrasta wraz ze zwiększaniem spożycia tłuszczów (zawierających nasycone kwasy tłuszczowe). Wiele bogatych w tłuszcz potraw zawiera estrogeny, co stymuluje dodatkowe naturalne wytwarzanie tego hormonu. Ponieważ rak jajnika rozwija się gwałtowniej w obecności estrogenów, niektórzy naukowcy wiążą jego początek z podwyższonym poziomem tych hormonów. Sądzi się, że czynnikiem rakotwórczym może być również kontakt z azbestem.

Coroczne badanie ginekologiczne sprzyja wcześniejszemu wykrywaniu raka jajnika. Naukowcy opracowali specjalne badania krwi, mające pomóc we wczesnej diagnostyce, ale nie są one jeszcze wystarczająco dokładne, by mogły być stosowane w masowych badaniach profilaktycznych. Jeśli podejrzewany jest rozrost jajnika, wykonuje się badanie USC. Wszelkie widoczne nieprawidłowości kwalifikują pacjentkę do dokładniejszych badań w szpitalu. Do ostatecznego potwierdzenia lub wykluczenia rozpoznania konieczne jest pobranie tkanek do badania mikroskopowego.