Nie udowodniono jednoznacznie, że stres nierozerwalnie związany z życiem współczesnego człowieka czy sposób żywienia wywołują wrzody żołądka, ale niewątpliwie choroba ta bardzo często występuje w naszej cywilizacji. Wśród ludzi dorosłych przynajmniej co dziesiąta osoba cierpi z powodu wrzodów.
Wrzód jest ubytkiem w błonie śluzowej żołądka, przełyku, dwunastnicy lub jelicie cienkim i tworzy tzw. niszę wrzodową. Najczęściej występują wrzody dwunastnicy, potem żołądka, a najrzadziej w przełyku, gdzie spowodowane są nadużywaniem alkoholu.
Wrzody dwunastnicy cechuje nawracający ból w nadbrzuszu i uczucie pełności po jedzeniu; najczęściej występują u mężczyzn pomiędzy 40. i 50. rokiem życia. Ludzie starsi zapadają zwykle na wrzody żołądka.
Wrzody żołądka są łatwe do leczenia; w wielu przypadkach wystarczają antybiotyki. Jednak niebezpieczeństwo powikłań – niedokrwistości, krwotoków, chorób trzustki, raka żołądka – jest duże, dlatego chorzy powinni zgłaszać się na regularne badania lekarskie. Oprócz leczenia konwencjonalnego istnieją metody naturalne, które zmniejszają ból i leczą owrzodzenia.
Do połowy lat 80. XX wieku uważano, że przyczynami wrzodu żołądka są stres i genetyczna predyspozycja do produkowania nadmiernej ilości soku żołądkowego oraz nieprawidłowe odżywianie (nadmierne spożywanie tłuszczów zwierzęcych, alkohol, kofeina, tytoń). Uważano, że czynniki te doprowadzają do uszkodzenia błony śluzowej przez kwas żołądkowy i tworzenia wrzodów w przełyku, żołądku i dwunastnicy.
Niewątpliwie nadmierna produkcja kwasu żołądkowego odgrywa rolę w tworzeniu się wrzodów, jednak okazało się, że najistotniejsza jest infekcja bakteryjna. Helicobacterpylon jest bakterią prawie zawsze występującą we wrzodach dwunastnicy (92%) i żołądka (73%).
Istnieje wiele innych czynników wpływających na owrzodzenie żołądka, np. leki przeciwbólowe (takie jak aspiryna, ibuprofen, naproksen), nadużywanie alkoholu, palenie papierosów. Szczególnie nikotyna ma bardzo niekorzystny wpływ na błony śluzowe i tym samym sprzyja tworzeniu się wrzodów w ścianie żołądka. Ludzie spożywający duże ilości alkoholu także znacznie częściej zapadają na chorobę wrzodową niż abstynenci.
Ostatnie badania wykazały, że głównie ludzie starsi chorują na wrzody żołądka. Przyczyny tego stanu upatruje się w częstym występowaniu u nich zapalenia stawów i leczenia aspiryną czy ibuprofenem. Starsze osoby cierpią również na refluks żółci, czyli zarzucanie kwasów żółciowych do żołądka, co uszkadza błonę śluzową. Nie wiadomo, dlaczego osoby z grupą krwi A częściej zapadają na wrzody i raka żołądka. Wrzody dwunastnicy najczęściej tworzą się u ludzi z grupą krwi 0; prawdopodobnie osoby te nie wytwarzają przeciwciał chroniących błonę śluzową.