Znamiona barwnikowe komórkowe

przez | 21 listopada, 2015

tmpb94f-1Znamiona barwnikowe komórkowe

Pojęcie znamiona barwnikowe obejmuje grupę łagodnych nowotworów wywoływanych przez melanocyty, należących do najczęstszych zmian skórnych. Są niezwykle istotne dlatego, że mogą pojawić się trudności w odróżnieniu ich od czerniaka (najbardziej złośliwego nowotworu skóry).

Cechą wspólną wszystkich znamion barwnikowych jest odgraniczone namnożenie się melanocytów. Przeciętnie każdy człowiek ma od trzydziestu do pięćdziesięciu znamion (naevi). Po urodzeniu na ciele znajduje się przeważnie niewiele znamion, są płytkie i bardzo jasne. Rosną proporcjonalnie do wzrostu ciała. Inne znamiona pojawiają się w dzieciństwie, aby w okresie dojrzewania osiągnąć ostateczną liczbę i wielkość. Nowe znamiona mogą pojawić się również w wieku dojrzałym. Właśnie one z dużym prawdopodobieństwem mogą się przekształcić w czerniaki. Wszystkie znamiona sprawiają wrażenie jednolitych pod względem budowy i zabarwienia.

Znamię powstaje przez tworzenie się gniazd komórek znamionowych. Na granicy skórno-naskórkowej (junction) tworzą się kłębiaste zawiązki komórek powstałe z nagromadzenia melanocytów. Takie zgrupowania komórek szybko rosną i z biegiem lat naciekają do skóry właściwej. Komórki znamionowe (zmienione melanocyty) w momencie przemieszczenia się do skóry właściwej tracą zdolność wytwarzania melaniny, dlatego są one często bezbarwne.

Znamię skórno-naskórkowe (junction naevus) to małe (średnica kilku milimetrów), płaskie i ledwo wyczuwalne okrągłe lub owalne zmiany. Występują na całym ciele. Także na błonach śluzowych, macierzy paznokcia i łożysku paznokcia. Na wewnętrznych częściach rąk i podeszwach znamiona pozostają przeważnie w takiej postaci, na innych częściach ciała przekształcają się w znamiona typu compound, a później w znamiona skórne. Znamiona skórno-naskórkowe rzadko przekształcają się w czerniaka złośliwego.

Znamiona typu compound pojawiają się zwłaszcza u starszych dzieci i dorosłych. Występują na całym ciele, głównie na tułowiu. Mogą pojawiać się także na błonach śluzowych. Tworzą się ze znamion skórno-naskórkowych i mogą się przekształcać w znamiona skórne. Zwiększanie objętości powoduje, że stają się guzkowate i mają szorstką powierzchnię. Zabarwienie od jasnego do ciemnego brązu, także jednolite. W znamionach typu compound występują czasami guzki koloru skóry, odpowiadające znamionom skórnym. Ze znamion tego typu często wyrastają ciemno zabarwione, szczecinowate włosy.

Znamiona skórne pojawiają się przeważnie w drugiej połowie życia i wyglądem przypominają brodawki. Występują na całym ciele, zwłaszcza na tułowiu i na twarzy. Na błonach śluzowych, wewnętrznych częściach rąk i podeszwach pojawiają się niezwykle rzadko. Rozwijają się ze znamion typu compound i mogą całkowicie zanikać. Zawiązki i sploty komórek znamionowych umiejscowione są w skórze właściwej. Znamiona naskórkowe mają kolor skóry, są to półkuliście wyniosłe, mocne twory, z których niekiedy wyrastają pojedyncze, szczecinowate włosy.

Istnieje wiele odmian znamion, które w tym miejscu możemy jedynie wymienić. Wyróżniamy znamiona otoczone białą obwódką, tzw. znamię Suttona (halo naevus), o czerwonawym zabarwieniu (znamię Spitza) i błękitne. Także wrodzone znamiona olbrzymie, częściowo owłosione, lub znamiona atypowe dawniej nazywane dysplastycznymi, nieregularnie odgraniczone i zabarwione. W przypadku niektórych z tych form istnieje ryzyko zwyrodnienia.