Koenzym Q10 w sporcie
Wydajność w sporcie
Istnieje szereg osób, które cierpią na szczególnie silny niedobór przeciwutleniaczy. Należą do nich przede wszystkim ludzie, którzy intensywnie uprawiają sport. Jedną z najbardziej kontrowersyjnych kwestii jest pytanie, czy koenzym Q10 pomaga sportowcom zwiększyć ich sprawność, czy też raczej im szkodzi.
Podobno Winston Churchill na pytanie, dzięki czemu dożył tak zaawansowanego wieku, odpowiedział: „No sports!” W powiązaniu z wiadomościami na temat koenzymu Q10 wypowiedź ta nie jest pozbawiona sensu. Z jednej strony sport sprzyja wprawdzie rozwojowi naszych sił życiowych i odpornościowych, a u ludzi starszych zwiększa ilość koenzymu Q10 do poziomu z lat wcześniejszych, lecz z drugiej strony – uprawiany zbyt intensywnie może także szkodzić. Wytężona praca fizyczna tak przyspiesza przemianę materii, że automatycznie powstaje więcej wolnych rodników. Te z kolei zużywają więcej koenzymu Q10. Jeśli więc ktoś chce utrzymać lub zwiększyć swoją sprawność fizyczną, powinien dodatkowo przyjmować koenzym Q10.
- Regularne uprawianie sportu sprzyja produkcji własnej koenzymu Q10.
- Wskutek ekstremalnego treningu mięśnie natychmiast ponownie zużywają dostarczony im dodatkowo koenzym Q10.
Koenzym Q10 w sporcie – pomoc czy slogan reklamowy?
Reklamy zapewniają, że zażywanie koenzymu Q10 umożliwia sprawność fizyczną bez treningu. Sportowcy mogą zwiększyć swoją sprawność nawet o 30%, a przerwy na regenerację między fazami treningu można znacznie skrócić. W literaturze specjalistycznej na pytanie o sens dodatkowego zażywania koenzymu Q10 przy uprawianiu sportu odpowiedzi są bardzo zróżnicowane. Dużej liczbie pozytywnych wyników badań odnośnie do zwiększenia sprawności dzięki koenzymowi Q10 przeciwstawia się kilka studiów, które nie widzą żadnego związku.
Zwiększone zapotrzebowanie przy uprawianiu sportu
Gian Paolo Littarru, rzecznik koenzymu Q10, przytacza, że około 3% tlenu zużywanego przez nasz organizm nie jest rozkładanych całkowicie na wodę i dwutlenek węgla. Zamiast tego powstają opisane już wolne rodniki, bardzo łatwo wchodzące w reakcję. Komórka próbuje je unieszkodliwić za pomocą koenzymu Q10. Jeśli jednak ta substancja witalna zajęta jest funkcją ochronną, mniej koenzymu może pracować nad wytwarzaniem energii.
- Duża ilość ruchu zwiększa znacznie wchłanianie tlenu, przede wszystkim u sportowców uprawiających dyscypliny wytrzymałościowe. I tak na przykład zużycie tlenu w mięśniach nóg jest sto razy większe przy intensywnych ćwiczeniach aerobiku niż w stanie spoczynku.
- Wysiłek fizyczny podwyższa wyraźnie temperaturę ciała. Procesy zachodzące w łańcuchu oddechowym ulegają biochemicznej zmianie, wskutek czego tworzy się jeszcze więcej wolnych rodników.
- Podczas treningu uaktywnia się enzym o nazwie „kinaza adenylanowa”, który dodatkowo zwiększa stężenie wolnych rodników tlenowych w mięśniach.
Mimo tych ważkich argumentów, przemawiających za dodatkowym zażywaniem koenzymu Q10 przy intensywnym uprawianiu sportu, będący ekspertem profesor Littarru wskazuje także na sprzeczne wyniki badań naukowych prowadzonych nad tym związkiem. Przyczyna jest prosta: u podstaw każdego badania tkwią inne warunki dotyczące stopnia obciążenia i kondycji osób testowanych, a także ich indywidualnych rezerw koenzymu Q10 w mięśniach. Uzyskanie w wyniku identycznych studiów naprawdę porównywalnych wyników nie będzie zatem nigdy możliwe.
Regularne uprawianie sportu zwiększa normalnie zdolność tkanek do produkcji własnej koenzymu Q10. Właśnie jej zmniejszenie wskutek starzenia się można zredukować do minimum odpowiednim treningiem fizycznym.
Littarru podaje, że stężenie koenzymu Q10 w mitochon-driach tkanki serca u starszych zwierząt doświadczalnych można zwiększyć regularnym treningiem o około 41%.
Koenzym Q10 a uprawianie sportu
- Trening stymuluje syntezę własną koenzymu Q10.
- Jednocześnie przy nasilonej pracy mięśni potrzeba więcej koenzymu Q10 do zneutralizowania powstających przy tym wolnych rodników.
- Jeśli ludzie starsi utrzymują sprawność fizyczną, produkcja koenzymu Q10 przez ich organizm się nie zmniejsza.
- Odpowiednio wysoki poziom koenzymu Q10 we krwi dostarcza dodatkowej energii pozwalającej na uzyskiwanie maksymalnej sprawności.
- Sprawność fizyczna poprawia się dzięki zażywaniu koenzymu Q10 także bez treningu fizycznego.
- Dzięki koenzymowi Q10 niezbędne fazy regeneracji ulegają skróceniu.