Sezonowa choroba afektywna (SAD – Seasonal Affective Disorder) to ostra forma znanych wielu osobom złych nastrojów zimowych, ograniczająca możliwości normalnego funkcjonowania zarówno w życiu zawodowym, jak i osobistym. SAD niedawno została uznana za odrębną jednostkę chorobową, a od lat 80. wiedza na jej temat rozwija się bardzo dynamicznie. Cierpiących na SAD charakteryzują skrajne wahania nastroju – są zupełnie inni latem niż jesienią czy zimą.
Pewne formy SAD mogą występować latem, ale ta najbardziej charakterystyczna pojawia się na przełomie sierpnia i września, a trwa do przełomu marca i kwietnia. Wraz z nadejściem wiosny objawy choroby ustępują. Zapotrzebowanie na sen u osób cierpiących na SAD może wzrastać nawet o 4 godziny, a masa ciała nawet o 8 kg w tym fatalnym dla nich okresie.
Miliony ludzi każdego roku ma silne objawy SAD. Dolegliwość 4 razy częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn i wyraźna jest rodzinna skłonność do zachorowań.
Częstość występowania SAD wiąże się ściśle z położeniem geograficznym miejsca zamieszkania. Osoby żyjące na terenach północnych, np. w Kanadzie lub północnych stanach Ameryki, mają 8 razy większe prawdopodobieństwo stać się ofiarami SAD niż osoby mieszkające na Florydzie czy w Meksyku.
Naukowcy nie są zgodni co do przyczyn SAD i sugerują, że może ją wywoływać kilka czynników. Jednym z nich jest niski w okresie jesieni i zimy poziom serotoniny w mózgu, co powoduje depresję. Wiadomo również, że występowanie SAD jest związane z niedostateczną ilością światła słonecznego, a stres nasila objawy choroby.
W przypadku SAD u dzieci pierwsze objawy występują na początku roku szkolnego i bardzo trudno stwierdzić, czy rzeczywiście mamy do czynienia z chorobą, czy są inne przyczyny zmiennego nastroju.
Nie istnieją laboratoryjne metody rozpoznania SAD. Jedyną metodą jest wywiad lekarski, najlepiej wykonany przez psychiatrę z praktyką w leczeniu SAD. Należy także wykluczyć inne schorzenia, wywołujące podobne objawy, jak niedoczynność tarczycy, przewlekłe infekcje wirusowe i przewlekły zespół wyczerpania. U dzieci należy wykluczyć stany lękowe, spowodowane stosowaniem wobec nich przemocy czy rozwodem rodziców. U nastolatków natomiast – nadużywanie leków i nerwice lękowe.
Najbardziej skuteczną metodą leczenia SAD jest terapia światłem, niekiedy stosowana razem z lekami przeciwdepresyjnymi i psychoterapią.
DOMOWE SPOSOBY LECZENIA
♦ Jesienią i zimą w ciągu dnia, gdy słońce jest wysoko, chodź na spacery i staraj się jak najczęściej przebywać na dworze.
♦ Regularnie uprawiaj ćwiczenia fizyczne.
♦ Wybierz się na zimowe wakacje do ciepłego klimatu.
♦ Ściany w domu pomaluj na jasne kolory.
♦ Przebywaj w ciepłych pomieszczeniach i ciesz się urokami zimy – ogniem na kominku, dobrą książką, muzyką.