Szum w uszach to słyszany przez chorego dźwięk w uchu, taki jak dzwonienie, buczenie, syczenie, szum, gwizd lub inny odgłos. Dźwięk ten może być okresowy lub stały, a ponadto może mieć różną głośność. Często szum w uszach nasila się, kiedy z otoczenia dociera niewiele dźwięków, tak więc chory może uświadamiać go sobie najwyraźniej w nocy, kiedy próbuje zasnąć w cichym pokoju. W rzadkich przypadkach słyszany dźwięk jest zsynchronizowany z biciem serca.
Szum w uszach występuje bardzo często i dla większości ludzi jest jedynie przykrą dolegliwością. Niemniej w ciężkich przypadkach może być przyczyną trudności ze skupieniem uwagi, zaburzeń snu, a nawet utrudnia pracę i kontakty osobiste, powodując stres psychiczny.
Mimo iż szum uszny często towarzyszy pogorszeniu słuchu, nie jest jego przyczyną ani też pogorszenie słuchu nie powoduje szumu w uszach. Wielu ludzi z szumem w uszach ma zupełnie prawidłowy słuch, a w nielicznych przypadkach stają się tak wrażliwi na dźwięki, że muszą tłumić, czyli maskować bodźce dźwiękowe docierające do nich z zewnątrz.
Niekiedy szum uszny wynika z infekcji lub zatkania przewodu słuchowego, zwykle wyleczenie takiego schorzenia prowadzi do ustąpienia szumu. Często jednak szum utrzymuje się również po wyleczeniu choroby współistniejącej. W takich przypadkach inne rodzaje leczenia, zarówno konwencjonalnego, jak i alternatywnego, mogą spowodować znaczną ulgę poprzez zmniejszenie lub zamaskowanie niepożądanego dźwięku.
Przyczyną szumu usznego mogą być różnorodne stany i schorzenia. Niepożądany dźwięk może wynikać z zatkania przewodu słuchowego przez woskowinę, zakażenia, perforacji błony bębenkowej lub rzadko guza nerwu słuchowego. Najczęstszą przyczyną przewlekłego szumu w uszach jest jednak najprawdopodobniej długotrwałe narażenie na działanie głośnych dźwięków. Hałas powoduje bowiem trwałe uszkodzenie wrażliwych na dźwięki komórek ślimaka, spiralnego narządu znajdującego się w uchu wewnętrznym. Do osób narażonych na wystąpienie szumu w uszach z tytułu wykonywanej pracy należą stolarze, piloci, muzycy rockowi, robotnicy drogowi oraz wszyscy, którzy mają w pracy kontakt z piłami elektrycznymi, bronią lub innymi głośnymi urządzeniami, a także osoby często słuchające głośno muzyki. Jednorazowe narażenie na nagły, wyjątkowo głośny dźwięk również może być przyczyną szumu w uszach.
Niektóre leki – aspiryna, pewne rodzaje antybiotyków oraz leki zawierające chininę – również mogą przyczyniać się do występowania szumu w uszach. Objaw ten jest wymieniany jako potencjalny efekt uboczny około 200 leków, zarówno sprzedawanych na receptę, jak i dostępnych w wolnej sprzedaży.
Fizjologiczny proces starzenia się może powodować zmiany zwyrodnieniowe ślimaka lub innych części ucha, co prowadzi do wystąpienia szumu w uszach. Szum w uszach jest również związany z chorobą Meniere’a, schorzeniem ucha wewnętrznego, a także otosklerozą, chorobą zwyrodnieniową małych kości znajdujących się w uchu środkowym. Do innych schorzeń internistycznych, które mogą wywoływać dzwonienie w uszach, należą: nadciśnienie tętnicze, alergia, niedokrwistość oraz niedoczynność tarczycy. Szum w uszach może być również objawem schorzenia szczęki lub żuchwy, takiego jak artropatia skroniowo-żuchwowa.
Z przyczyn, które nie są w pełni zrozumiałe dla badaczy, stres, jak się wydaje, nasila intensywność szumu w uszach.
Aby ustalić, czy przyczyną szumu w uszach jest schorzenie, które można w jakiś sposób leczyć, lekarz przeprowadzi ogólne badanie, obejmujące również dokładne badanie uszu. Należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach. Jeżeli przyczyna dolegliwości będzie nadal niejasna, pacjent może zostać skierowany do otolaryngologa (specjalisty chorób uszu) lub audiologa (specjalisty zajmującego się słuchem) w celu przeprowadzenia badania słuchu i oceny neurologicznej. Częścią diagnostyki prowadzonej przez tych specjalistów może być badanie narządu równowagi zwane elektronystagmografią (ENG). Lekarz może również zalecić wykonanie badania wizualizacyjnego, takiego jak rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa (CT), by ujawnić problem strukturalny.
Regularne wykonywanie ćwiczeń fizycznych poprawiających krążenie krwi w rejonie głowy niesie pewną ulgę przy szumie w uszach. Warto spróbować biegu, szybkiego spaceru, pływania, jazdy na rowerze albo jakiejś innej aktywności na świeżym powietrzu. Pamiętaj, że po rozpoczęciu programu ćwiczeń może, zanim nastąpi poprawa, pojawić się nieznaczne nasilenie się objawów.
DOMOWE SPOSOBY LECZENIA
♦ Unikaj alkoholu, papierosów i kofeiny, ponieważ mogą one nasilać szum w uszach.
♦ Ogranicz spożycie soli w diecie. Sól może być przyczyną zwiększenia ilości wydzieliny w przewodzie słuchowym, co nasila szum w uszach.
♦ Unikaj głośnych dźwięków, które mogą nasilać obecny już szum.
♦ W przypadku trudności z zasypianiem z powodu dźwięku w uszach spróbuj zamaskować niepożądany odgłos kojącą muzyką. Można również nagrać taśmę z „białym szumem”, takim jak odgłos wody lecącej z kranu, i odtwarzać ją w razie nasilenia dolegliwości.
♦ Unikaj przyjmowania dużych dawek aspiryny, która może nasilać szum w uszach.