Skolioza

Skrzywienie boczne kręgosłupa jest to postępujące jego zniekształcenie, które powoduje, że kręgosłup przybiera wyraźny kształt litery C lub S zamiast utrzymywania się w normalnej osi pionowej (po prawej). Skolioza czasami występuje już u noworodka; najczęściej jednak pojawia się u dzieci między 10. a 14. rokiem życia i nasila w miarę wzrastania. Zaburzenie występuje zarówno u chłopców, jak i u dziewcząt, u których ma jednak cięższy charakter i bardziej dramatyczny przebieg.
Ponieważ samo skrzywienie nie powoduje na ogół bólu, bywa nazywane bezobjawowym. Pozostawione bez leczenia może ostatecznie prowadzić do bolesnych zmian wtórnych, takich jak dyskopatie, rwa kulszowa lub zapalenie stawów.
W ciężkich przypadkach tułów może ulec tak dużym zniekształceniom, że odbija się to na pracy serca i płuc, powodując przewlekłe osłabienie i duszność.
Przyczyny powstawania skoliozy są niejasne. Lekarze podejrzewają istnienie czynnika genetycznego, ale w większości przypadków przyczyna pozostaje nieznana. Skrzywienie boczne kręgosłupa może się rozwinąć u dzieci, które przebyły chorobę mięśni, kości lub układu nerwowego, chorobę Heinego-Medina lub porażenie mózgowe. Zarówno u dzieci, jak i u dorosłych skolioza może powstać po urazie, np. po złamaniu kręgu lub w następstwie choroby układu nerwowego.
Standardowe leczenie skoliozy obejmuje ćwiczenia, gorset ortopedyczny, a w ciężkich przypadkach -zabieg chirurgiczny. Gorset ortopedyczny może co najwyżej zatrzymać dalsze zmiany, ale raczej nie powoduje wyrównania już powstałego skrzywienia, duże znaczenie ma zatem wczesne rozpoczęcie leczenia. Skolioza na ogół najszybciej postępuje we wczesnym okresie dojrzewania, gdy kości rosną najszybciej. Im wcześniej u dziecka rozpocznie się proces skoliozy, tym większe będzie skrzywienie, jeśli nie zastosuje się odpowiedniego leczenia.

Rodzaj zastosowanego leczenia skoliozy zależy od stopnia skrzywienia kręgosłupa. Przy łagodnym skrzywieniu nieprzekraczającym 25 stopni wystarcza zwykle program ćwiczeń fizycznych mający na celu wzmocnienie mięśni tułowia. Gorset ortopedyczny, wymodelowany indywidualnie do kształtu tułowia i utrzymujący kręgosłup w pozycji wyprostowanej, stosuje się zwykle wtedy, gdy skrzywienie utrzymuje się w granicach 25-30 stopni. U dzieci i młodzieży gorset dopasowuje się w miarę wzrastania. Gorset nosi się do chwili ustania wzrostu kośćca – u większości dziewcząt do ok. 1 6. roku życia i u większości chłopców do 17 -18. roku życia.

Skrzywienie większe niż 40 stopni wymaga leczenia chirurgicznego. Postępowaniem typowym jest wszczepienie wzdłuż kręgosłupa metalowej listwy, która tworzy wewnętrzną szynę korygującą skrzywienie. Usztywnia się także odpowiedni odcinek kręgosłupa przez spowodowanie zrostu kilku sąsiednich kręgów.