Fizjologiczne funkcje skóry

przez | 19 listopada, 2015

Fizjologiczne funkcje skóry

Nieuszkodzona warstwa rogowa jest idealną barierą fizyczną. Bardzo istotną funkcją ochronną jest obrona przed ciałami obcymi. Mogą to być wszelkiego rodzaju chemikalia, ale także bakterie, grzyby i wirusy oraz inne mikroorganizmy lub produkty ich przemiany materii. Warstwa rogowa z jednej strony zapobiega wnikaniu ciał obcych do położonych głębiej warstw skóry, z drugiej zaś zapobiega w dużej mierze utracie wody przez organizm. Dlatego określa się ją mianem bariery warstwy rogowej. Gdyby nasze ciało zostało pozbawione warstwy rogowej, tracilibyśmy około 20 l wody dziennie. Funkcja zatrzymywania wody możliwa jest dzięki lipidom, cementu międzykomórkowego i składnikom higroskopijnym znajdującym się w keratynocytach.

Powierzchnię skóry pokrywa płaszcz wodno-lipidowy, będący emulsją złożoną z wody i tłuszczów, naturalnych emulgatorów nadającą skórze elastyczność. Tłuszcze wchodzące w skład płaszcza ochronnego skóry pochodzą przede wszystkim z gruczołów łojowych, a także spoiwa międzykomórkowego, zaś woda z potu. Związki rozpuszczalne w pocie nadają odczyn kwaśny i pewne właściwości buforowe. Prawidłowy płaszcz ogranicza przez naskórkową utratę wody utrzymując nawilżenie skóry.

Tłuszcze wydzielane przez gruczoły łojowe do mieszka włosowego i na powierzchnię skóry tworzą łój, który składa się glicerydów i wolnych kwasów tłuszczowych (około 60%), innych estrów kwasów tłuszczowych (około 25%) oraz skwalen, niewielkie ilości cholesterolu i jego estrów oraz związki woskowe. Pokrywa równo całą powierzchnię skóry i włosów.

Naturalna funkcja ochronna warstwy rogowej może wprawdzie chronić przed wieloma szkodliwymi wpływami, ale ma także fizjologiczne luki. Są one niezbędne do zapewnienia minimalnej wymiany płynów i materii (innych substancji) między organizmem a otoczeniem. Przez te luki mogą też przedostać się do skóry substancje szkodliwe.

Warstwa rogowa jako bariera mechaniczna odpiera silne urazy z zewnątrz. Struktury skóry nie można tak szybko uszkodzić, a poszczególne jej warstwy, np. przy pociągnięciu czy uderzeniu, pozostają zwarte. Jest to możliwe dzięki falistemu przebiegowi granicy skórno-naskórkowej. Wyniosłości są tzw. brodawkami. Przejawem zazębienia jest charakterystyczna rzeźba skóry, która z wiekiem coraz bardziej się spłaszcza. Na złagodzenie urazów wpływa także budowa tkanki łącznej skóry właściwej. Kolejne zabezpieczenie przed urazami mechanicznymi stanowi podskórna tkanka tłuszczowa, będąca swego rodzaju poduszką.